Czy i kiedy jazda na LPG się opłaca?

W 2016 roku według Polskiej Organizacji Gazu Płynnego po polskich drogach jeździło około 3 mln aut wyposażonych w instalacje LPG. Natomiast z danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na czerwiec 2015 roku wynikało, że wszystkich pojazdów w naszym kraju jest w sumie 31 mln.  Oznacza to, że tylko 10 proc. z nich to auta zasilane na gaz. Czy instalacja LPG się opłaca? Kiedy zwróci się ona właścicielowi pojazdu?

Na czym polega i jak działa instalacja LPG

Instalacja LPG w samochodach pozwala na napędzanie silnika auta z wykorzystaniem gazu płynnego LPG.  Gaz tankowany do butli zainstalowanej w pojeździe samochodowym w stanie ciekłym wypływa ze zbiornika przez wielozawór i kierowany jest do komory silnika pojazdu przez przewód, na którym umieszczony jest elektrozawór, umożliwiający przepływ gazu tylko wtedy, gdy włączony jest zapłon, a przełącznik w samochodzie został ustawiony w pozycji „GAZ”. Integralnym elementem instalacji LPG jest reduktor, zainstalowany w komorze silnika, gdzie następuje redukcja ciśnienia gazu LPG oraz zmiana stanu skupienia – z postaci ciekłej na gazową.

Sterowaniem instalacją LPG zajmuje się komputer ECU – komputer wtrysku, czyli sterownik, który odpowiada za:

• określanie aktualnego czasu wtrysku gazu,
• przetwarzanie polecenia wygenerowanego dla wtryskiwaczy benzynowych na odpowiednie polecenie dla wtryskiwaczy gazu,
• uruchomienie wtrysku gazu na tym samym cylindrze, z którego został pobrany czas wtrysku benzyny,
• obliczanie jaka ilość energii wygenerowana przez gaz będzie odpowiednia, by zastąpić energię, jaka powinna być wyzwolona przez gaz.

Wśród podstawowych elementów instalacji gazowej LPG wymienić należy:

• zbiornik LPG,
• osprzęt zbiornika LPG,
• wlew paliwa,
• elektromagnetyczny zawór odcinający,
• regulator ciśnienia (parownik),
• regulator przepływu,
• mieszalnik gazu i powietrza,
• przepływomierz,
• zespół przepustnicy,
• kolektor ssący silnika.

Popularność LPG w innych krajach

Na świecie szacuje się, że liczba samochodów na gaz sięga już 23 mln i istnieje przy tym około 57 tys. stacji oferujących autogaz.

W Unii Europejskiej stosowanie autogazu do napędu pojazdów jest bardzo popularne, nie tylko w Polsce, ale i w takich krajach jak:

• Niemcy,
• Włochy,
• Holandia,
• Chorwacja,

W Niemczech jeździ około pół miliona samochodów z instalacją LPG, a z roku na rok ich liczba rośnie. Na stacjach coraz częściej też bez problemu można zatankować autogaz.

Największy odsetek pojazdów z instalacjami LPG jeździ po drogach Turcji – 37 proc. W Australii z kolei porusza się 615 tys. samochodów napędzanych gazem płynnym, w szczególności są to taksówki. Ciekawostką może być to, że wszystkie miejskie samochody w Hongkongu są zasilane autogazem. W Stanach Zjednoczonych w wielu miejscach autobusy szkolne, taksówki i samochody policyjne również napędzane są autogazem.

Koszt instalacji LPG i od czego zależy

Cena instalacji gazowej z montażem nie jest określona dla każdego pojazdu odgórnie. Warsztaty liczą ją w sposób indywidualny. Zależna jest od takich czynników jak:

• model danego pojazdu,
• budowa silnika,
• rodzaj instalacji.

Niewielkie, starej generacji modele pojazdów najtaniej przerobić na gaz, ponieważ wystarczy w nich zainstalować tanią instalację I lub II generacji, a nie gaz sekwencyjny. Koszt przeróbki na przykład dla Fiata Punto II szacowany jest na 2300 zł.

Przykładowo w Volkswagenie Golfie IV z lat 1997-2003 gaz można zainstalować za około 2300 i będzie to instalacja sekwencyjna. W nowszych Golfach za instalację trzeba zapłacić o 200-300 zł więcej, z uwagi na droższe elementy elektroniczne.

Honda Accord VII z silnikiem 2,0 155 KM wymaga montażu instalacji gazu sekwencyjnego z zaawansowaną elektroniką, co wiąże się z kosztem od 2600 do nawet 3000 zł.

Najdrożej wychodzi przerobienie nowych aut, z dużym silnikiem, np. Jeep Grand Cherokee III z silnikiem benzynowym 4,7 V8 235 KM. Koszt przeróbki na instalację gazową nowej generacji, wraz z 70-litrowym zbiornikiem to 3800 zł.

Typy instalacji LPG

Instalacje gazowe LPG od czasu ich wprowadzenia do powszechnego użycia przeszły daleką drogę i zostały znacznie udoskonalone. Istnieje obecnie V generacji instalacji gazowych.

Instalacje gazowe I generacji

Najstarszym i najprostszym typem instalacji LPG są instalacje I generacji, które stosowano w samochodach z zasilaniem gaźnikowym, bez katalizatora i sondy lambda. Instalacja gazowa I generacji opiera się na prostych właściwościach i prawach z zakresu fizyki i mechaniki. Pozbawiona jest kompletnie układów elektronicznych, a w swoim działaniu wykorzystuje zmienne podciśnienie, występujące w kolektorze dolotowym. Wielozawór uwalnia gaz w stanie ciekłym i przesyła go przewodami do reduktora – parownika zlokalizowanego pod maską. Wadą instalacji I generacji jest to, że silnik jest aktywowany zawsze na benzynie i musi na niej dosyć długo pracować, aby przełączyć się na gaz w momencie, kiedy gorąca ciecz chłodząca nie ogrzeje parownika i ten nie będzie w stanie przekształcić gazu LPG z postaci ciekłej, na lotną. Parownik odpowiada też za dostosowanie ciśnienia gazu do wartości optymalnej dla silnika pojazdu, do wartości 0,45-0,65 bara.

Elektrozawór steruje dopływem gazu do reduktora-parownika i jest wyposażony w filtr ciekłego gazu, zapobiegający przedostawaniu się zanieczyszczeń do dalszych elementów układu. Po przekształceniu w fazę lotną gaz trafia do mieszalnika montowanego przed przepustnicą, a tam tworzy się mieszanka gazowo-powietrzna, dostająca się do kolektora dolotowego i dalej do komory spalania.

Koszt wykonania instalacji gazowej LPG I generacji wraz z montażem to 1000-1200 zł.

Instalacje gazowe II generacji

Instalacja II generacji LPG wykorzystuje w swoim działaniu zmienne warunki podciśnieniowe i przeznaczona jest dla starszej generacji silników z wtryskiem benzyny – jedno lub wielopunktowym oraz z sondą lambda. Można ją zamontować w autach z katalizatorem. Działa podobnie jak instalacja I generacji, ale zawiera moduł elektroniczny, odpowiadający za sterowanie składem dawkowanej mieszanki gazowo-powietrznej. Wzbogaca lub odejmuje pewne składniki mieszanki, w odpowiedzi na analizę sygnałów z:

• sondy lambda,
• czujnika położenia przepustnicy,
• czujnika prędkości obrotowej wału korbowego.

Ważnym elementem instalacji LPG II generacji jest emulator wtryskiwaczy benzyny, który odcina ich zasilanie, kiedy samochód przełącza się z paliwa tradycyjnego na gazowe.

Instalacje gazowe III generacji

W instalacjach tego typu nie występuje mieszalnik, który zastępuje dozator, jaki wykorzystując silnik krokowy, podaje gaz do dystrybutora w odpowiedniej dawce, a ten przekazuje do kolektora ssącego. Zasysany jest on z tego miejsca wraz z powietrzem do komór spalania.

Bardzo rzadko w praktyce spotyka się instalacje gazowe III generacji, których wadą jest jednopunktowy mechanizm rozpylania mieszanki gazowo-powietrznej. Cena instalacji III generacji wraz z montażem wynosi 1600-2300 zł.

Instalacje gazowe IV generacji

Kolejnym typem instalacji gazowych są instalacje LPG IV generacji, nazywane również instalacjami sekwencyjnymi. Jest to najbardziej powszechnie wykorzystywany typ instalacji gazowych we współczesnych pojazdach. Charakteryzuje się tym, że zastosowano w niej tyle wtryskiwaczy gazu, ile cylindrów posiada silnik pojazdu. Instalacja IV generacji określa dla każdego cylindra z osobna momenty otwarcia wtryskiwaczy oraz czasy ich pracy. Komputer silnika steruje za pośrednictwem centralki instalacji LPG dawkowaniem gazu, dzięki czemu jednostka napędowa nie traci mocy i osiągów. W instalacji sekwencyjnej wtryskiwacze gazu są montowane w kolektorze dolotowym. Jest w niej osobna listwa wtryskiwaczy gazu z czujnikami ciśnienia i temperatury gazu, która steruje precyzyjnie instalacją. LPG będzie pracować bez zarzutu, jeśli zapewni się tankowanie paliwa o dużej czystości, dlatego montuje się w samochodach filtry gazu w fazie lotnej. Silnik przełącza się samoczynnie przy takiej instalacji na zasilanie gazem, dzięki reduktorowi-parownikowi, wyposażonemu w czujnik temperatury cieczy chłodzącej.

Koszt instalacji IV generacji wraz z montażem wynosi od 1800 do 2500 zł. To instalacja bezpieczna dla silnika.

Instalacje gazowe V generacji

Najnowsze instalacje gazowe LPG V generacji charakteryzują się wtryskiem gazu w fazie ciekłej do kolektora dolotowego lub bezpośrednio do komór spalania, z wykorzystaniem wtryskiwaczy benzynowych.

Obecnie rozszerzaniem i unowocześnianiem instalacji V generacji jest instalacja VI generacji, gdzie podawanie gazu jest zbliżone do podawania benzyny. Gaz przekazywany jest w fazie ciekłej bezpośrednio przez oryginalne wtryskiwacze benzynowe do komory spalania. Koszt instalacji VI generacji wraz z montażem wynosi minimum 4000 zł.

Cena paliwa vs. cena LPG

Porównanie cen benzyny, ropy i gazu LPG wypadają na korzyść gazu. Dlatego pomimo wyższego spalania, nawet o 20 proc. względem silników benzynowych lub diesel, auta z instalacją LPG są bardziej ekonomiczne w użytkowaniu. Poniższy wykres przedstawia średnie ceny benzyny, diesel i LPG w Polsce w ciągu ostatniego roku:

Ceny benzyny, diesel i LPG w okresie od stycznia 2016 do stycznia 2017

Źródło: Opracowanie własne, na podstawie cen z serwisu: http://www.autocentrum.pl.

Wyraźnie widać, że pomimo wahań w cenach LPG na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy, nadal gaz pozostaje nawet dwukrotnie tańszy niż benzyna czy diesel. Dlatego nawet przy wyższych wynikach w spalaniu paliwa przy instalacjach gazowych, opłaca się je montować z czysto ekonomicznego punktu widzenia.

Kiedy zwraca się instalacja LPG i od czego to zależy?

Ekspert z firmy Elpigaz szacuje, że inwestycja w instalację LPG w samochodzie zwraca się średnio po przejechaniu niecałych 20 tys. kilometrów. Jednak są to wyłącznie statystyczne wyliczenia, ponieważ czas, w którym zwrócą się zainwestowane w instalację gazową pieniądze, zależy od konkretnego modelu auta, od liczby przejeżdżanych kilometrów w ciągu roku, jak i kosztów poniesionych na samą instalację.

Wydaje się, że najmniej opłacalna jest inwestycja w LPG w samochodach małych, o niewielkich silnikach, które generalnie mają niskie spalanie benzyny. Najbardziej opłaca się przerobić na gaz auta spalające więcej, np. Volkswagena Golfa czy Mercedesa klasy E. W ich przypadku prawdopodobnie inwestycja zwróci się najszybciej, już po przejechaniu 7-11 tys. km.

Fabrycznie nowe samochody z wbudowaną instalacją LPG – czy warto?

Producenci samochodów dostosowują się do zmian na rynku, do zapotrzebowania zgłaszanego przez klientów oraz wymogów z zakresu ochrony środowiska i zaczynają produkować coraz więcej samochodów zasilanych LPG. Są to auta z fabrycznie wbudowaną instalacją LPG. Parlament Europejski zakłada, że już w 2020 roku aut zasilanych gazem płynnym lub ziemnym będzie około 20 proc., a obecnie jest ich nieco ponad 2 proc.

Poza tym, dzięki paliwom gazowym środowisko naturalne nie jest aż tak bardzo zanieczyszczane, co dla wielu konsumentów ma niebagatelne znaczenie.

Wśród zalet zakupu auta z fabryczną instalacją gazową wymienia się:

• brak ryzyka utraty gwarancji udzielanej przez producenta,
• przeglądy gwarancyjne w stacjach ASO danej marki,
• brak kosztów wynikających z przeglądów okresowych w okresie pierwszych 3 lat,
• niższe koszty eksploatacji samochodu, pomimo wyższego o 10-15 proc. spalania niż w przypadku benzyny.

Niektóre marki oferują instalację LPG fabryczną w cenie auta, dlatego nie trzeba już dokładać do przeróbki auta benzynowego na gaz.

Kalkulatory LPG

W sieci internetowej można znaleźć liczne kalkulatory LPG prezentujące opłacalność montażu instalacji gazowej w różnych typach samochodów. Wśród stron tych można wymienić:

• http://gazeo.pl/lpg/kalkulator-lpg-gazu.html – wertykalny portal propagujący tańsze, ekologiczne paliwo autogaz. Prezentuje, dlaczego warto jeździć na LPG.
• http://www.ac.com.pl/pl-klienci-kalkulator – kalkulator opłacalności LPG, strona firmy AC, pioniera w zakresie instalacji LPG.
• http://magazynauto.interia.pl/kalkulatory/kalkulator-LPG – serwis motoryzacyjny portalu Interia oraz magazynów „Motor” i „Auto Moto”.
• http://elpigaz.com/pl/kalkulator-lpg/ – strona internetowa producenta i dostawcy nowoczesnych instalacji gazowych LPG i CNG dla motoryzacji, zbiorników LPG i ciśnieniowych zbiorników powietrza.
• http://www.autocentrum.pl/lpg-mania/kalkulator-lpg/ – niezależny portal motoryzacyjny.

Podsumowanie

Instalacja LPG pociąga za sobą koszt rzędu od 1000 do nawet 5000 zł, w zależności od stopnia jej zaawansowania pod względem elektroniki i cen poszczególnych podzespołów. Im droższa instalacja, tym potencjalnie większa szansa na to, że będzie działała bez zarzutu, nawet przy nowoczesnych, wysoko litrażowych silnikach samochodów. Warto rozważyć od razu zakup samochodu z fabrycznie zainstalowaną instalacją LPG. Przy popularnych samochodach i instalacjach sekwencyjnych zwracają się one nawet po 10 tys. km przejechanych przez kierowcę.

Jeśli sami jeździcie na gazie, albo nosicie się z zamiarem jego zainstalowania w swoim samochodzie, zapraszamy do dzielenia się opiniami na ten temat na naszym blogu.